Landschapsbeheer Oss

Algemene Projecten

Beheer landschapselementen

Met de gemeente Oss heeft Landschapsbeheer Oss overeenkomsten gesloten voor het beheer van landschapselementen als houtwallen, hakhoutbosjes en natuurgebiedjes als poelen en  bosgebieden en bermen langs wandelroutes. Daarmee is het beheer voor meerdere jaren verzekerd.

Zo hebben wij beheerovereenkomsten afgesloten voor het vegetatiebeheer in landschapspark De Stelt, bosgebied Vierwinden, delen van het Ossermeer, de Lange Del, De Erfdijk en de Hamelspoel. Basis voor de overeenkomst is een door het Projectbureau opgesteld inrichting- en beheerplan, met bestek, begroting en uitvoeringsprogramma. Tegenover de inspanningen staat een vergoeding, waarmee o.a aanschaf van materiaal en gereedschap wordt gefinancierd.

Naar een soortenrijke Berm!

Natuurgebieden, verbonden door ecologische verbindingszones spelen een belangrijke rol in de vestiging en verspreiding van planten en dieren. Ecologische verbindingszones zijn aaneengesloten, min of meer robuuste stroken natuur of groenstructuren waarlangs soorten zich kunnen verspreiden. Waterwegen (met hun oevers) vormen belangrijke verbindingszones, maar ook weg- en spoorbermen hebben als lange aaneengesloten lintvormige elementen deze functie.

Bij het beheer van bermen van wegen of spoorwegen staat de veiligheid altijd voorop. Borden, palen en andere verkeersbakens moeten ten alle tijde zichtbaar zijn voor de weggebruiker. Daarom wordt begroeiing verwijderd. Om alle bermen afdoende te beheren moet het beheer vooral praktisch uitvoerbaar zijn, niet te duur en mag het geen overlast veroorzaken. Op veel plaatsen is om deze reden gekozen voor het klepelmaaien van bermen. De begroeiing wordt afgemaaid en in stukken geslagen (geklepeld) waarbij het maaisel op de berm achterblijft. Omdat dit snel gaat en vooral financieel aantrekkelijk (er hoeft geen maaisel te worden afgevoerd) is deze vorm van bermbeheer lange tijd populair geweest bij bermbeheerders (en nog). Dat deze handelwijze zeer nadelige gevolgen had voor de flora en fauna werd door de jaren heen duidelijk. Het maaisel zorgde voor toevoer van mineralen, de bermen verruigden en zeldzame, langzaam groeiende soorten werden verdrongen door snelgroeiende soorten, kenmerkend van rijke standplaatsen. Daarbij kwam dat de ontwikkeling van de vegetatie steeds sneller ging waardoor ook steeds vaker en steeds vroeger in het jaar moest worden gemaaid. Met als gevolg dat veel plantensoorten al voor hun bloeitijd werden afgemaaid en als gevolg daarvan langzamerhand verdwenen (met de bijbehorende fauna van bestuivers als vlinders, bijen en hommels).

Pas in de laatste 10 jaar wordt er meer rekening gehouden met natuurwaarden door een ecologisch gericht bermbeheer te voeren. Bij het ecologisch bermbeheer wordt jaarlijks één of twee maal de vegetatie gemaaid waarna het maaisel wordt afgevoerd. Dit resulteert op veel plekken (met name op zandgronden) in het verschalen van de berm. Vooral langs snelwegen is het resultaat de laatste jaren goed zichtbaar.

De Provincie Noord-Brabant heeft de waarde van de berm ook onderkend in haar soortenbeleid. In het kader van dit beleid heeft Landschapsbeheer Oss in samenwerking met de Brabantse Milieu Federatie (BMF) het projectplan “Naar een soortenrijke Berm!”opgesteld. In dit project worden verschillende maatregelen voorgesteld om de bermen, door inrichting en toegespitst beheer, geschikt te maken als potentieel leefgebied voor veel verschillende soorten.

Doelsoorten die van dit project kunnen profiteren zijn soorten die hier vroeger veel voorkwamen, maar nu verdwenen zijn of nog slechts op geïsoleerde plaatsen voorkomen zoals de grote pimpernel, het rapunzelklokje en de weidekervel. Natuurlijk profiteren niet alleen deze soorten. Ook voor andere soorten planten, insecten en kleine zoogdieren wordt het leefgebied uitgebreid. Goede voorbeelden van planten in de regio Oss waarvoor dit project een bijdrage kan leveren, zijn, naast bovengenoemde, o.a. het grasklokje, grijskruid, vogelmelk en breedbladige wespenorchis. Uit waarnemingen van de Vegetatiewerkgroep van het IVN in Oss blijkt dat het voorkomen van deze soorten op het moment gestaag terugloopt.

Samen met de gebiedsbeheerders van de gemeente Oss zijn een zestal proeflocaties in de gemeente Oss uitgekozen. Deze concentreren zich vooral in het poldergebied en dan met name op de lintvormige groenelementen langs de uitvalswegen van Oss (bv. Kennedybaan, Macharense Weg, dijk van het burgemeester Deelenkanaal, Dorpenweg, Maasdijk). Het belangrijkste doel van deze maatregelen is het ontwikkelen van verschillende vormen van inrichting en beheer van bermen t.b.v. verschillende soorten of soortgroepen planten en dieren. Uiteraard is een onderdeel van dit (meerjarige) plan gericht op monitoring. Het is erg belangrijk dat de resultaten goed in beeld gebracht worden. Deze informatie komt vervolgens direct ten goede aan de betrokken bermbeheerders maar ook aan het toekomstige habitatplan Berm van de Provincie.

Landschapsbeheer Oss en de Brabantse Milieufederatie nemen gezamenlijk de projectleiding en uitvoering van dit project op zich. Uiteraard wordt dit project in overleg met de gebiedsbeheerders van de gemeente Oss uitgevoerd omdat zij vanuit de gemeente verantwoordelijk voor het beheer van de bermen zijn. Naar verwachting levert dit project een grote bijdrage aan het vergroten van de biodiversiteit van de bermen in het Osse buitengebied en kunnen de resultaten van de verschillende beheervormen niet alleen de eigen bermbeheerders, maar ook die van andere gemeenten tot voorbeeld dienen. Het is daarmee een uniek project met concrete uitvoeringsmaatregelen voor Oss en omgeving!

Van de provincie Noord-Brabant is een subsidie ontvangen om de voorgestelde maatregelen tot uitvoer te brengen.

Het 100-bankenplan (2004)

Sinds de gemeentelijke herindelingen bezit de nieuwe gemeente Oss een uitgestrekt buitengebied met een aantrekkelijk en karakteristiek landschap. Dit landschap heeft uitstekende mogelijkheden voor fietsen en wandelen en deze vormen van recreatie worden dan ook druk beoefend. Jammer genoeg waren sommige voorzieningen voor deze doelgroepen daarbij wat achtergebleven.

Deze ontwikkeling heeft ertoe geleid tot het initiatief om 100 banken te plaatsen in het buitengebied van Oss, om de wandelaar en fietser de gelegenheid te geven uit te rusten en te genieten van zijn omgeving.

Landschapsbeheer Oss heeft de uitvoering van het plan op zich genomen. Samen met de wijk- en dorpsraden en de betrokken gebiedsbeheerder is een plaatsingsplan gemaakt. De banken zijn op aantrekkelijke, veilige plaatsen en/of langs logische routes buiten de bebouwde kom geplaatst. De voorbereiding (schilderen, maken beveiligingssteunen) en plaatsen is door de wijk en dorpsraden in overleg met Landschapsbeheer Oss uitgevoerd.

Het project is inmiddels zo’n groot succes geworden dat er al verschillende dorpsraden op eigen initiatief meerdere banken en picknicksets hebben bijgeplaatst. De banken zijn door hun ontwerp en uitvoering zeer goed in de omgeving zijn ingepast en zijn hiermee een herkenbaar beeld de gehele gemeente geworden.

Beheer particuliere landschapselementen

Behalve met de gemeente voert Landschapsbeheer Oss ook onderhoudswerk uit bij particulieren die met behulp van subsidie (bv via Brabants Landschap) een natuurterrein hebben ingericht, maar vervolgens geconfronteerd worden door een beheersprobleem. Criterium is wel dat het terrein een bepaalde landschappelijke of natuurwaarde bezit en niet het karakter heeft van een tuin. Ook bestaande landschapselementen (houtwallen, heggen, poelen) die op bestaand particulier terrein liggen, komen in aanmerking.

Heeft u een dergelijk terrein en heeft u interesse in het uitbesteden van het beheer dan kunt u contact opnemen met: Henk Smouter | hs@werkplaatsnlc.nl | 06-54288252

Steekproducten VanTosse

Met de agrarische activiteiten van Landschapsbeheer Oss is een stap gezet in het herstel en de ontwikkeling van verantwoord landgebruik in cultuurhistorisch waardevolle, maar voor de reguliere intensieve vormen van landbouw, marginale gebieden. In het oude, onverkavelde kampenlandschap van de Stelt/Elzen (tussen Oss en Heesch) verbouwt Landschapsbeheer Oss op biologische wijze traditionele graansoorten als spelt, tarwe, rogge, gerst, haver, triticale, koolzaad en sinds 2004 cranberry’s.

Deze activiteiten vormen de basis voor de ontwikkeling van een geheel nieuw concept: VanTosse Streekproducten.

Enthousiaste ondernemers in de regio, waaronder Landschapsbeheer Oss, een biologisch veeteeltbedrijf, de molenaars van Ravenstein, Megen en Oss, loonwerkbedrijven, een bierbrouwer en bakkers hebben elkaar gevonden bij de opzet van streekgebonden, ambachtelijke ketens van diverse graan- en cranberryproducten.

Inmiddels zijn diverse producten al verkrijgbaar. De Speciaalbierbrouwerij Oijen brouwt VanTosse speltbier en stookt VanTosse speltjenever, dat behalve bij de brouwerij zelf, bij diverse slijterijen in Oss te koop is. Bij de molen De Nijverheid in Ravenstein is, voor de thuisbakker, ambachtelijk gemalen speltmeel, -bloem en -pannenkoekmeel  verkrijgbaar. Bij de molen Desiree in Megen is o.a. biologisch tarwemeel te koop.

Wij streven ernaar de naam VanTosse te verbinden aan tal van streekeigen producten uit noordoost-brabant. Hiervoor benaderen wij actief ondernemers die zich willen aansluiten. Heeft u interesse? Neem dan even contact op met: Henk Smouter | hs@landerijvantosse.nl | 06-54288252.

Binnenkort volgt meer informatie hierover op onze nieuwe website: www.landerijvantosse.nl.

Wandelroutenetwerk Oss (2012)

Landschapsbeheer Oss gaat in 2012 het Wandelroutenetwerk van de gemeente Oss aanleggen. Hiermee wordt het gehele noordoostelijk deel van Noord-Brabant aangesloten op de reeds bestaande wandelroutenetwerken van Landerd, Bernheze en het Groene Woud. Voor uitvoering is gekozen voor de inmiddels bekende houten palen met groen/gele bordjes, waardoor wandelaars van knooppunt naar knooppunt kunnen wandelen en zelf hun route kunnen uitstippelen aan de hand van een wandelkaart.

De plaatsing van de palen wordt, vanaf januari 2012, in de gemeente Oss uitgevoerd door vrijwilligers van Landschapsbeheer Oss. De projectcoördinatie is ondergebracht bij de Werkplaats NLC (natuur, landschap en cultuurhistorie). De Werkplaats NLC is een onderdeel van Landschapbeheer Oss en houdt zich bezig met het voorbereiden en uitvoeren van projecten.

Klik op de kaart voor overzicht van al onze projecten.